‘Jouw lach zal nooit vergaan.’ Tientallen berichtjes zoals deze. Foto’s van haar als een koddige baby, als een nichtje, een vriendin en een zus komen voorbij. Haar Facebookpagina is een digitale rouwplek geworden: een virtuele omgeving waarin mensen hun rouw tonen.
Tekst: Susan Goldman
Beeld: Robin Stark
Sociale media als een platform voor een intens gevoel als gemis, dat is iets waar ik altijd een beetje afkerig van ben geweest. Toch heeft een vriendin mijn gedachten daarover veranderd.
Het was warm, de zomervakantie kwam eraan. Ze sprong enthousiast van de fiets zodra ze me zag zitten op het pleintje voor haar huis. Als meisje van vijftien jaar had zij eindelijk ook een échte smartphone. We begonnen meteen de camera uit te testen. Verbaasd keken we naar de foto’s: ze waren zó scherp. Gedurende onze vriendschap hebben we er veel gemaakt. Van elkaar, of van onszelf. Ze waren niet allemaal even boeiend maar voor ons waren ze grappig en stiekem soms best mooi. Veel staan er op haar Facebook. Zij deelde foto’s met plezier. Daarop schenkt ze je graag haar lach en altijd heeft ze vrienden of familie om zich heen. Haar leven oogt gelukkig en onbezorgd: een jonge tiener in de bloei van haar leven.
Ze heeft het alleen niet helemaal kunnen uitbloeien. Op 14 februari was haar tijd ineens op. In het ziekenhuisbed werd ze omringd door geliefden, maar zelf was ze ergens anders. Voor even had ze nog die leuke blosjes op haar wangen. Toen die weg waren moet het heel stil zijn geweest.
Op sociale media was het omgekeerd. Het besef verspreidde zich en berichtjes stroomden binnen. Het voelde anders. Voor de komst van het internet was er sprake van een graf, een urn of een fysieke plek waar je je geliefde kon opzoeken. Dat kan nu nog steeds, maar geleidelijk aan is er een moderne vorm van rouwen ontstaan. Er kan worden stilgestaan bij de vergankelijkheid van het leven, maar dan in de eigen tijden in de eigen ruimte. Veilig achter een scherm, en toch niet anoniem. En dat vond ik moeilijk. Hoe konden al deze mensen openlijk hun gemis, een complex gevoel dat moeilijk te vatten is, zo makkelijk tonen op een sociaal medium als Facebook? Ik heb deze vraag nooit echt durven uitspreken, bang voor wat er zou gebeuren als ik dat deed. Wie was ik om de manier waarop anderen rouwen te bekritiseren?
Vijf jaar later is de afstand groter. Nu weet ik dat het geen kritiek was, maar onzekerheid. Ik haal het niet meer in mijn hoofd om te twijfelen aan mijn verdriet om haar, puur en alleen omdat ik het niet graag op sociale media toonde. Nu ben ik erg dankbaar dat er mensen waren die wel hun rouw deelden op platforms zoals Facebook. Hierdoor hebben ze door de jaren heen samen van haar Facebookpagina een archief met herinneringen gemaakt. En daarmee is Doris toch nog een beetje hier.
Commenti