Nog nooit waren de bakken van de Folia zo snel leeg. Decaan Jean Tillie verwijderde in maart 2016 het blad van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) vanwege een ‘aanstootgevende’ cover. Op de cover stonden twee vrouwenborsten gefotografeerd door Amsterdam University College studente Matilda Médard. Zij besloot vervolgens topless de Folia uit te delen op de open dag van de HvA. ‘Frappant dat mijn topless protest meer aandacht kreeg dan Tillie die in eerste instantie besloot de tijdschriften weg te halen.’
Tekst /// Mendel op den Orth en Katarina Schul Beeld /// Josia Brüggen
Je fotografeerde de borsten voor het fotoproject Boobie Bible. Kun je ons daar iets over vertellen?
‘Het doel van de fotoreportage was de diversiteit van vrouwenborsten te tonen zonder deze per definitie te seksualiseren. Tijdens de fotosessies was iedereen topless, zowel het model als de fotograaf voor de eerlijke verhouding. Voor veel vrouwen was dit de eerste keer dat ze bloot waren bij vreemden. Velen zeiden na afloop dat het een hele bijzondere ervaring was om zich meer op hun gemak te voelen met hun eigen lichaam en naaktheid. Ik heb ook veel reacties gekregen van mensen die het interessant vonden om borsten te zien die gewoon “zijn” en niet direct een seksuele betekenis of functie hebben. De reacties waren over het algemeen dus heel positief, maar de voorpaginafoto van de Folia wakkerde ook negatieve reacties aan, zoals het besluit de tijdschriften te verwijderen.’
Wat was er zo heftig aan die borsten op de cover?
‘Ik vermoed dat ze het imago van de Hogeschool van Amsterdam niet wilden bezoedelen door naakte vrouwenborsten. Het verbaast me dat juist op de hogeschool en de universiteit zo’n maatregel nodig is. Het is niet alsof het vrouwelijk lichaam en vrouwelijke naaktheid niet aanwezig zijn op de universiteit: zij het in studierichtingen als marketing, biologie, kunst, geschiedenis of andere wetenschappen. Het is gek dat het lichaam in zo veel facetten aanwezig is, en de borsten op de cover van de Folia dan plotseling een bepaalde grens overschrijden. Misschien mag naakt alleen als het een duidelijk omschreven doel heeft, zij het wetenschappelijk, commercieel of seksueel. De coverborsten dienden geen duidelijk doel, ze waren er gewoon. Meestal zijn we geneigd om heel zwart-wit te denken over seks: of iets is super seksueel of juist helemaal niet. We zijn niet gewend om zo genuanceerd na te denken over seksualiteit.’
Misschien mag naakt alleen als het een duidelijk omschreven doel heeft, zij het wetenschappelijk, commercieel of seksueel. De coverborsten dienden geen duidelijk doel, ze waren er gewoon.
Waarom niet?
‘Ik denk dat dat voor een groot deel afhankelijk is van cultuur. Vroeger draaide het feministische discours om het aanvallen van de over-seksualisering van vrouwen. En dat is goed, want dat is een groot probleem, maar het gebeurde voor een deel ook door vrouwen te schande maken die zich wel seksueel wilden gedragen, over seksualiteit wilden praten of hun lichaam wilden laten zien. Ik heb tijdens het maken van de Boobie Bible ook nooit tegen vrouwen gezegd dat ze zich niet seksueel mochten uiten op de foto’s. Het gaat niet om het deseksualiseren van vrouwelijke lichamen, maar juist om die seksualiteit in haar context en nuance te begrijpen. Daarom was het ook zo schrijnend dat de Folia met de borstencover moest worden weggehaald: uit die reactie bleek precies dat gebrek aan nuance en contextgevoeligheid.’
Hoe heb je uiteindelijk het besluit genomen om zelf topless de bladen uit te delen?
‘Ik deed het om als het ware de daad bij het woord te voegen. Ik werkte mee aan de Boobie Bible om vrouwenborsten in hun diversiteit en eigenwaarde te tonen, dus moest ik daar ook voor opkomen als dit bedreigd werd. Ik zal niet ontkennen dat het een hele moeilijke beslissing was, maar ik denk wel dat mijn protest een discussie aangewakkerd heeft. Het was voornamelijk een protest tegen de beslissing van de decaan. Het vereiste wel moed, want ik had geen idee wat voor reacties ik zou opwekken.’
Wat waren de reacties?
‘Op de dag zelf heb ik eigenlijk alleen maar positieve reacties gekregen. Maar in de nasleep kwamen er ook, met name online, veel negatieve reacties. Ik heb van verschillende mensen berichten gekregen waarin seksueel intimiderende boodschappen stonden en zelfs een keer een dickpic. Daartegen heb ik aangifte gedaan, maar de politie zei dat ze niks voor me konden betekenen. Net als dat je op straat mensen verbaal mag lastigvallen, mag dat online ook. Dat wordt volgens de wet niet beschouwd als seksuele intimidatie.’
Veel mensen hebben het idee dat ze je een compliment geven. Zo van: “ik keur jou goed als object van mijn verlangen”. Als je die logica aanhoudt, dan zijn vrouwen per definitie een minderwaardig object dat bestaat voor mannen om te bezitten en te beoordelen.
Waarom scharen we dit niet onder seksuele intimidatie?‘
‘Veel mensen hebben het idee dat ze je een compliment geven. Zo van: “ik keur jou goed als object van mijn verlangen”. Als je die logica aanhoudt, dan zijn vrouwen per definitie een minderwaardig object dat bestaat voor mannen om te bezitten en te beoordelen. Als je dat soort gedrag niet afkeurt en benoemt als intimidatie, dan onderschrijf je die logica. Bovendien praten mensen in het algemeen moeilijk over seks: het blijft een taboe. Ondanks de uitgebreide seksuele voorlichting blijven er nog steeds onderwerpen als seksuele intimidatie grotendeels onbesproken.’
Hoe moeten we dan wel praten over seks?
‘Praten over seksueel genot zou al een grote stap zijn en seksuele voorlichting is een logische plek om daarmee te beginnen. Er is daar recentelijk al veel winst geboekt als het gaat om soa’s en wederzijdse instemming dus laten we genot daar gewoon aan toevoegen. Een gesprek over wat seksualiteit is en waarom mensen überhaupt seks willen, zou voor iedereen op het gender-spectrum goed zijn. Verwacht niet van kinderen die leren hoe ze een condoom om moeten doen dat ze plotseling weten hoe ze seks moeten hebben. Er zijn zo veel aspecten van seksueel gedrag die verondersteld worden intuïtief te zijn. Dat heeft tot gevolg dat sommige mensen denken dat hun seksualiteit hun mannelijkheid of vrouwelijkheid moet bevestigen. De manier waarop we nu omgaan met seksuele voorlichting en intimidatie, bestendigt juist de onderdrukkende seksualisering van de vrouw. Het is in ieder geval tijd dat er een einde komt aan deze onderdrukking van de vrouwelijke seksualiteit.’
Comments