Het spel van de jacht

Tekst & beeld: Naomi Veenhoven

Al sluipend door de wildernis of wachtend in een hutje op hun prooi, zo besteden trofeejagers het liefst hun vakantie. Zij reizen af naar verre landen om exotische dieren te doden en mee te nemen naar huis als jachttrofee, maar waarom doen ze dit eigenlijk?

Daar zit je dan. Geconcentreerd staar je in de verte. Een zweetdruppel loopt langzaam over je slaap en je hoort het gezoem van een vlieg. Je weet niet precies hoe lang je er al zit, maar er zijn waarschijnlijk al uren verstreken. Dan, eindelijk, zie je haar. In de verte achter de dorre struiken. Je voelt je hart kloppen en al je spieren spannen zich aan. Het is belangrijk dat je nu de juiste positie inneemt zonder dat ze je opmerkt en weer verdwijnt.​

Sluipend door de bosjes. In volledige uitrusting, afwachtend, maar zoekend naar de juiste plek. Opeens heb je haar vol in het zicht, het lijkt een prachtstuk te zijn. Je assistent verteld je dat de vergunningen zijn geregeld en betaald, niets houd je nu meer tegen. Je neemt je positie in, haalt diep adem, richt en haalt de trekker over. De tijd lijkt even stil te staan, en je wacht in spanning op wat er nu gebeuren gaat. Aan de bewegingen die ze maakt wanneer de kogel haar flank doorboort zie je dat het een prachtig schot was. Ze rent uit het zicht, je houdt je adem in. Dan hoor je een doffe klap, de opluchting valt als een warme deken over je gespannen lichaam.​

Nu is het tijd om te zoeken, de pootafdrukken en sporen van bloed leiden je naar de plek waar ze is neergevallen. Dan zie je haar liggen, een prachtige giraffe. Je beseft eigenlijk nu pas hoe elegant ze is, zo’n magnifiek wezen der natuur. Nu is ze van jou. Je aait haar over haar bol en bekijkt haar nog eens goed. De energie raast nog altijd door je lichaam, je hart klopt en je voelt een tinteling over je hele lichaam: je leeft.

Om haar er wat levendiger uit te laten zien steek je een groen takje in haar bek. Met je geweer in de hand neem je verschillende poses aan terwijl je assistent de foto’s schiet. Je kan niet wachten totdat iedereen thuis haar kan aanschouwen, je hebt dan ook al een mooi plekje voor haar gereserveerd naast de haard.

Ieder jaar trekken er ongeveer 18.500 jagers op uit om in Zuid-Afrika, Zimbabwe, Botswana, Namibië en Mozambique op jachtsafari te gaan. In deze Afrikaanse landen is jachtsafari namelijk legaal. Buitenlandse jagers doden hier per jaar meer dan 105.000 dieren. Veel van die dieren worden volledig of deels opgezet, andere worden meegenomen naar huis en gebruikt als kleedje voor bij de haard. Het gaat hier niet hoofdzakelijk om het managen van de dierenpopulatie of om het jagen voor voedsel, maar om het spel van de jacht. Deze vorm van jagen wordt dan ook wel trofeejacht genoemd.​

Wat jagers beweegt om zo’n reis te maken en dieren te doden blijkt een vraag die niet zo makkelijk te beantwoorden is. De motivatie die jagers geven aan critici is namelijk anders dan de motivatie die geformuleerd wordt onder andere jagers en sympathisanten. De motivatie gericht naar critici lijkt echter meer op een legitimatie, de echte motivatie komt pas naar boven wanneer jagers hun gedrag niet hoeven te verdedigen.​

Een plek waar jagers hun beweegredenen kunnen uiten en hun belevenissen en verlangens met elkaar kunnen delen zijn online forums als AfricaHunting. Op deze forums hoeven jagers hun gedrag niet te verdedigen tegenover de vele critici omdat hun berichten genegeerd, of zelfs verwijderd, worden. Op de forums hebben de jagers dan ook een plek gecreëerd waar ze kunnen praten over wat ze echt trekt aan het jagen.

De fases van de jacht

Jagen is volgens de jagers veel meer dan alleen het doden van dieren, het is een heel proces. Volgens forumlid Baugust zijn er drie essentiële fases van de jacht: de planning en voorbereiding, het systematisch tracken en lokaliseren van het dier, en de humane doding en herstel. Tijdens al deze fases houden de jagers zich aan de gedragscodes en ethische regels die weidelijkheid genoemd worden. ‘Met al onze technieken kunnen we eigenlijk alles en iedereen uitroeien, daarom zijn er regels om elkaar in toom te houden’, zo verklaard een jager met de forumnaam Billic het bestaan van deze regels.

​ Op de forums geven veel jagers aan dat de reden waarom ze jagen eigenlijk heel simpel is: ze vinden het gewoonweg leuk. Het hele proces van het jagen maakt het interessant. Ze leren veel over het dierenrijk en over de natuur en beleven dingen die ze in hun dagelijkse leven nooit zouden beleven. Ze moeten hun intellect en instinct gebruiken en het opnemen tegen het instinct van de dieren. Baugust omschrijft het als volgt: ‘Tracking wild animals in unknown, challenging, and dangerous terrain is exhil­arating! Stalking right up and close to wild animals without them being aware of my presence, is exciting! It is adventurous and I enjoy the thrill of the chase!’​

De opwinding van de achtervolging bereikt een hoogtepunt wanneer de jagers de trekker overhalen. Veel jagers kunnen deze ervaring niet in woorden vatten en noemen het gevoel onbeschrijfelijk. Iedere jager reageert ook weer anders, de ene wordt koud en gaat trillen, de ander begint te gloeien. ‘Na het schieten voel je je heel zwaar, je voelt onsterfelijkheid’, zo probeert rinehart0500 zijn ervaring in woorden te vatten. Deze fysieke reactie op de jacht is zo krachtig en bijzonder dat veel jagers aangeven dat dit is waarom ze zich zo aangetrokken voelen tot het jagen.

De jager als roofdier

De jagers voelen zich tijdens de jacht niet enkel meer een toeschouwer maar een actieve participant in het dierenrijk. Ze omschrijven zichzelf als roofdieren, tijdens de jacht is het een kwestie van jagen of gejaagd worden. Ze maken volledig onderdeel uit van de natuurlijke orde, waarbij de mens volgens hen een plek heeft bovenaan de voedselpiramide. Hierdoor is Baugust er van overtuigd dat alles wat je doet tijdens de jacht betekenisvol is. Hij ziet het dan ook als een privilege en tegelijkertijd een zegen dat hij een dier kan en mag doden.​

De nabijheid van de dood geeft veel jagers het gevoel dat ze leven, want de dood is onlosmakelijk verbonden met het leven in de natuur. Juist dat maakt dat ze het sentiment dat veel mensen hebben bij het doden van dieren maar slecht begrijpen. Waarom steigeren heel veel mensen wanneer ze horen dat jagers een giraffe hebben neergeschoten maar horen ze niemand klagen over de ram die dezelfde jagers de vorige dag hebben geschoten? Deze emotionele reactie vinden de jagers vaak onbegrijpelijk. Guerera omschrijft het sentiment zelfs als respectloos naar de pure natuur. Dieren moeten we weer gaan zien voor wat ze zijn. Zij maken onderdeel uit van het dierenrijk waar jagen een natuurlijk instinct is en gejaagd worden de orde van de dag is.

Wapens en technologische snufjes

Veel van de jagers kunnen alleen spreken over zichzelf als roofdier dankzij de wapens en technologische snufjes die ze met zich meenemen tijdens de jacht. Dit is dan ook een veelbesproken onderwerp op de forums. Sommige jagers gebruiken de meest geavanceerde bogen, andere zweren bij het gebruik van geweren. Sommige jagers willen zich zo dicht mogelijk bij de natuur voelen en zien technologische wapens en gadgets juist als een belemmering. Royal27 gaat bijvoorbeeld alleen maar jagen met de essentiële benodigdheden en wapens zonder al te veel opsmuk. K-man houdt meer van een comfortabele jacht en vind zelfs het meenemen van geurloze babydoekjes, om zijn handen en gezicht schoon te houden, essentieel voor een fijne jachtervaring. K-man is dan ook een van de jagers die houdt van leuke gadgets. Samen met heel wat andere jagers deelt hij op de forums de nieuwste technologische snufjes op het gebied van jagen. Zo is er bijvoorbeeld ‘The Firefly’: een apparaatje dat de richting van de wind op een zeer nauwkeurige wijze kan laten zien. Je hebt zelfs een app die je kan aansluiten op een kruisboog en die je vervolgens helpt met richten. De wapens en de technologische snufjes zijn onderwerpen waar veel jagers gepassioneerd over spreken, het zijn echt hun ‘speeltjes’. Dit is een belangrijk onderdeel van wat de jacht zo leuk maakt voor hen.

De trofee

Omdat deze vorm van jagen ook wel trofeejacht genoemd wordt, zal het vast niet verbazen dat de trofee ook een belangrijke rol speelt bij de motivatie. Op de forums is dit een onderwerp dat vaak voorbij komt. De een wil het hele dier op laten zetten, de ander neemt alleen de kop mee. Andere willen de vacht, en weer een ander het skelet.​

Een goede preparateur en het transporteren van de dieren kost aardig wat geld. De jagers met een strikter budget hebben hier vaak het geld niet voor. Sommige jagers sluiten daarom een lening af om de trofeeën te kunnen bekostigen. Want, volgens hen, is een jacht niet compleet zonder een jachttrofee.

​ Veel jagers hebben een verlanglijstje van dieren die ze graag mee naar huis willen nemen. Het spel van de jacht lijkt bij het samenstellen van dit lijstje niet zo’n grote rol meer te spelen. Het gaat vooral om welk dier het mooist zal staan bij het behang of naast de openhaard. De jagers bespreken op de forums welke dieren de hoogste ogen zullen vangen en welke dieren duidelijk laten zien dat ze op jachtsafari zijn geweest, of zoals Caustin zou zeggen: ‘dieren die Afrika schreeuwen’.

De verborgen motivatie

Jagen is een ingewikkeld spel waarin er veel van de jager wordt gevraagd. De jagers voelen zich verbonden met de natuur tijdens het jagen, en zien zichzelf als roofdieren die jagen in het bloed hebben zitten. Sommige jagers houden van alle technologische hulpmiddelen, andere willen het liefst alleen met pijl en boog door de savanne sluipen. Door middel van de gadgets maar ook vooral met behulp van hun wapens, staan de jagers bovenaan de voedselpiramide. Veel jagers zijn er van overtuigd dat de mens heerst over de aarde en lijken die macht en status te willen bevestigen door middel van de jacht.

Op de forums delen de jagers hun passie voor het spel, en steken ze hun liefde voor de jacht niet onder stoelen of banken. In het echte leven moeten ze dit vaak wel: ze lopen namelijk steeds vaker tegen grote kritiek aan. Door de verborgen motivaties te leren kennen, kunnen we beter begrijpen hoe de trofeejagers naar de wereld om hun heen kijken. Of wat de jagers doen ethisch of onethisch is, laat ik in het midden. Het is makkelijk om te denken dat trofeejagers dieren als objecten zien en de natuur totaal niet respecteren. Maar door te kijken naar wat hen echt beweegt lijkt er toch meer achter te zitten. Veel jagers hebben juist het gevoel dat niet zij, maar juist de critici de natuur niet respecteren en de verbintenis met de natuur volledig kwijt zijn.

Ben je benieuwd geworden hoe de jagers hun acties legitimeren tegenover critici? Lees dan het stuk ‘De altruïstische jager’, ook op www.tijdschriftcul.nl.