Gesloopt, maar verrijkt: een dagje mee in de wereld van Dungeons and Dragons

Ze komen in ondergrondse tempels terecht, waar een half-mens, half-slang in een ijzeren stellage aan kettingen hangt. In zijn nek zit een diepe snee waar alsmaar bloed uitstroomt. Om diezelfde nek hangt een kristal die ze moeten zien te bemachtigen. Ik vind het maar een gek spel: Dungeons and Dragons. Toch duikt mijn huisgenoot met veel plezier in de wereld vol draken in bergen en kwaadaardige tovenaars.

Mijn huisgenoot speelt samen met haar zussen en hun partners het rollenspel Dungeons and Dragons, ook wel ‘DnD’. Eén keer per maand komen ze samen om te ‘D en D-en’. Ze zegt het alsof het iets doodnormaals is, om met elkaar mosterlijke vijanden te verslaan en opdrachten uit te voeren in fictieve werelden. Het klinkt vermakelijk en tegelijkertijd voor mij enigszins apart in de oren. Waarom zou je je willen verliezen in een niet werkelijk bestaand personage? Wanneer ik mijn huisgenoot vraag of het lijkt op LARP (Live Action RolePlay), waarin de spelers zich verkleden als hun personage, vertelt ze: ‘Nee, dat is het niet. Het is eerder een videogame die je speelt als bordspel’. Haar verhalen intrigeren me en ik mocht een keer mee. Enige voorwaarde: ik moest en zou meespelen.

Een team, meerdere avonturen

In 1974 bedachten Gary Gygax en Dave Arneson het spel Dungeons and Dragons. De twee Amerikaanse game-designers hadden een groot hart voor middeleeuwse fantasy en science-fiction, wat dan ook terug te zien is in de spelelementen. Kijk alleen al naar de naam: kerkers en draken. Tijdens het spel bevind je je in een omgeving van herbergen, kastelen en hertogen en kan je trollen en magische wezens tegenkomen. Bovendien kiezen de spelers een personage die kan variëren van gnomen, dwergen en halflingen tot heksen.

Gyax en Arneson wilden een spel creëren waarin er samen een verhaal kon worden verzonnen en gespeeld. Dat is precies wat Dungeons and Dragons is geworden: storytelling. Met elkaar verzin je een wereld waarin je avonturen beleeft. Het spel speel je altijd als team, je vecht nooit tegen elkaar. Daardoor is er nooit één winnaar. Om enige structuur aan te brengen is er een spelleider die deze verhalen voor een groot deel voorbereidt. Deze spelleider, oftewel Dungeon Master (afgekort DM) omschrijft de omgeving, legt een situatie uit en vraagt vervolgens wat de spelers willen gaan doen. Of en hoe hun actie slaagt, wordt bepaald door het rollen van dobbelstenen. Vaak krijg je als team (campaign) een gezamenlijke opdracht om uit te voeren, zoals het zoeken naar een magisch kristal. Zo nu en dan bepaalt de DM dat er een monsterlijke vijand verschijnt die de campaign zal proberen te verslaan in een combat (gevecht).

De dag dat Elisestra mag

Op een zondag in januari is het tijd voor mijn debuut als ‘Elisestra’ in het spel Dungeons and Dragons. Ik fiets met mijn huisgenoot naar haar zus, waar we het spel gaan spelen. Ik voel me toch wat zenuwachtig. Het blijft maar door mijn hoofd spoken of ik het wel goed genoeg zal doen, of ik me wel zou kunnen inleven. Of is dat juist niet de bedoeling?

De dag ervoor heeft Berend, de Dungeon Master van het spelgenootschap, mij een stoomcursus DnD gegeven. Samen met hem heb ik mijn personage verzonnen, een gnoom opgegroeid in de bossen. We hebben mijn levensgeschiedenis uitgedacht en besloten welke krachten en zwaktes ik heb. Ondertussen kon ik Berend vragen stellen over het spel zelf en zijn beleving ervan. Zo kwam ik erachter dat je volgens Berend juist een goede Dungeon Master bent als je ervoor zorgt dat het spel vrij en open wordt gehouden. Hij vindt het belangrijk dat spelers zoveel mogelijk invloed hebben op het verhaal dat ze spelen: ‘juist als iemand een actie doet die totaal onverwachts is, en ik daarop moet improviseren, maakt het voor mij het spel het allerleukst’.

Op avontuur in de woonkamer

Eenmaal binnen is het eerste dat ik zie de eettafel. Normaal is die donkerbruin met een fruitschaal, wat kaarsen en een plant erop. Nu is die bezaaid met spullen zoals notitieboekjes, pennen, tablets, dobbelstenen, doosjes en in het midden een groot lichtgroen speelbord. De dobbelstenen hebben verschillende kleuren en ongewone vormen; de zijden van de dobbelstenen lopen van drie tot maar liefst twintig zijden. Aan het hoofd van de tafel zit Berend. Zijn laptop, dobbelstenen en boekje zijn afgeschermd door een speciaal scherm voor DM’ers. De opstelling ziet er spannend uit. Klaarblijkelijk bevinden er achter dat scherm mysterieuze verhalen die we vandaag gaan beleven.

Ik krijg een kopje thee, anderen nemen cola, iemand drinkt wat biertjes en een foccacia-broodje wordt op het speelbord gezet. Buiten regent het: een perfecte dag om een spelletje te spelen. Op de achtergrond lichten vuur en oude kastelen op van het televisiescherm. Gedurende het spel verandert achtergrondmuziek al naar gelang wat we doen. Wanneer we als onze alter-ego’s door de stad Juno lopen op zoek naar een plaatselijke herberg, horen we een vrolijke tamboerijn, blokfluit, viool, en rumoerig pratende mensen. Tijdens [i]combat[/i] verandert Berend de muziek naar een heftiger geluid. De harde trommels, violen, en vooral snellere, spannende opbouwende muziek helpt om me in het spel te verdiepen. Ik voel meer adrenaline door mijn lichaam sijpelen, terwijl we proberen een grote magische spin en een onzichtbaar wezen uit de weg te ruimen.

Individuele verrijking, collectieve ervaring

Vier uur later sluit de Dungeon Master het spel af. Het is het ons gelukt om een enorme octopus te verslaan en we rennen naar de poort die ons terug zal brengen in de stad. Eenmaal door de poort vertelt de DM dat we alleen maar wit licht om ons heen zien en het begint ons te dagen: de stad is opgetild, we zweven in de lucht: als dat geen goede cliffhanger is!

Na de hele middag DnD gespeeld te hebben voel ik me gesloopt, maar verrijkt. Het spel is eigenlijk precies zoals een fantasie-gezelschapsspel zou moeten zijn: het spelen van een bordspel waarin je vrij je fantasie mag gebruiken. Het wordt me meer en meer duidelijk dat wat Berend mij vertelde ook waar is. Het gaat erom dat je met een leuke groep mensen een spel speelt. Individueel gezien verrijkt het fantasiespel je verbeeldingskracht, wat een individuele ervaring geeft. Maar omdat je het met meerdere mensen speelt, die diezelfde ervaring doormaken, wordt het plezier van het spel verheven naar een hoger niveau. Hoe je Dungeons and Dragons speelt valt eigenlijk niet uit te leggen, het gaat er juist om dat die ‘hoe’ vrij is. Degene die het spel spelen, maken het spel. Enige fantasie is er wel voor nodig, maar vooral een leuke groep mensen.