Foodporn?

Tekst // Francio Guadaloupe en Peter van Rooden

Beeld // Sammy Stasse

– Als ik het woord ‘culinair’ hoor, denk ik aan foodporn.

– Foodporn? – Dat is een nuttig woord. Het karakteriseert die dure kookboeken, vol prachtige foto’s van heerlijke maaltijden, die gekocht worden om naar te kijken, om te fantaseren, maar niet om te koken. En die foto’s op Facebook, van interieurs zonder stuff, voor mensen die geloven dat radicaal opruimen al je problemen oplost, dat is life porn. Wij hadden ook zo iets: die grote foto’s op het Roeterseiland, van blije groepjes studenten van allerlei etniciteiten, dat was diversity porn. Je kijkt er naar, je denkt, dat zou toch wel mooi zijn, en je loopt verder.

– Foodporn! Doet me denken aan toen we nog op het Spinhuis zaten, dicht bij China Town en de wallen. Als je genoeg had van wat zich voor deed als Italiaanse pizza – blech! – en van doorbakken Vlaamse patat die smeekte om opgegeten te worden, dan ging je naar de Chinees. Zij deden echt aan foodporn. De foto’s van de foeyong hai in het menu zagen er prachtig uit. Maar meestal smaakte het naar niks en zag het er op het bord minder aantrekkelijk uit. Achteraf denk ik dat de Chinees even slecht was als de Italiaan en Vlaming. Toch dacht je dat het beter rook en smaakte. Het was synesthesie in actie: zintuigen verslaafd aan gelikte beelden. Zou dat niet hetzelfde zijn met wat je zo oneerbiedig diversity porn noemt? Als ik het op een happy meal wijze analyseer dan denk ik dat het er voor moet zorgen dat de de Universiteit van Amsterdam er aantrekkelijker uitziet dan zeg de Universiteit Leiden. Door de beelden van multicultureel Nederland voelt en klinkt het ook aantrekkelijker. Inclusiever. Diversity is the UvA! Maar dat is natuurlijk niet zo. Het zijn allemaal voorbeelden van wat Guy de Bord La Société du spectacle noemde: de vervanging en vervaging van de realiteit door gephotoshopte beelden.

– Kritiek en wantrouwen valt ons te makkelijk. Al die soorten -porn zijn hypocriet, zeker. Maar hypocrisie is toch een eerbetoon aan de deugd? De société du spectacle verbeeldt Plato’s ideeënwereld: de empirische Big Mac wordt vervangen door het beeld en dus de idee van de zuivere, perfecte maaltijd. Het beeld herinnert ons aan de norm, aan het goede leven, aan de really real. Een zorgvuldig bereide maaltijd is beter en werkelijker dan die halve rookworst van de Hema. En een opgeruimde kamer is het begin van de Foucauldiaanse zorg voor het zelf: ‘de geduldige arbeid die vorm geeft aan ons ongeduldig verlangen naar vrijheid’ – dat inzicht kon zelfs Jordan Peterson bereiken. – En een grote foto van jonge, mooie, vrolijke, hip geklede en verschillend gekleurde studenten herinnert ons er aan dat diversiteit het hoogste goed is? Het is een bedenkelijk soort diversiteit, want die studenten, ongeacht hun uiterlijk, zijn natuurlijk allemaal anglofoon en leven hun leven als een succesvol project in de neoliberale wereld. En die ideeënwereld van Plato, dat is geen openbaring, maar een verhulling. Het zien van de really real in welke vorm van –porn ook is aangenaam en geruststellend, maar verhindert ons ‘to face with sober senses our real conditions of life, and our relations with our kind’.