Een met de stadsnatuur

De politiek achter skatespots

Skateboarden op straat is een creatieve herinterpretatie van de stad. Skaters gebruiken de openbare ruimte op manieren die de ontwerpers van deze straten niet kunnen voorzien. Een trapleuning bedoeld voor veiligheid transformeert tot een gevaarlijke uitdaging om te trotseren. Een stoeprand beschilderd met de juiste soort verf is perfect om over te glijden. De skater kijkt anders, ziet potentie daar waar andere mensen overheen kijken. De ogen van een skater scannen de straten op zoek naar skatespots.

Tekst: Robin Stark

Beeld: Robin Stark

De stad leeft

Sporten zoals surfen of rotsklimmen zijn speelse reacties op natuurlijke verschijnselen. De surfer heeft geen controle op de golven die hem of haar toerollen. Die worden bepaald door complexe weersystemen en de vorm van de zeebo

dem

. De rotsklimmer heeft evenmin controle over de de vormen van een rotsformatie. Een skater heeft meestal ook vrij weinig controle over de processen die de urbane ruimte vormgeven. Een stad is in feite een soort ecosysteem. De gemeente, stadsplanners en architecten hebben allemaal een politieke visie op de stad die ze proberen te verwerkelijken. Tegelijkertijd heb je economische factoren; wat gebeurt er bijvoorbeeld met het straatbeeld als de fabrieken binnen een stad, één voor één sluiten? De natuur speelt ook mee; is de stad gebouwd in een heuvelachtig gebied of in een gebied met veel water? Technologische ontwikkelingen hebben ook invloed; zo heeft de opkomst van de auto straten over de hele wereld veranderd. Migratiestromen, bombardementen, wederopbouw en verwaarlozing, dit alles en meer maakt een stad tot wat het is. Wat het stadse ecosysteem anders maakt dan een ‘normaal’ ecosysteem is dat het is ontstaan uit de bezigheden van mensen en daarmee doordrongen is van politiek. Achter elke skatespot gaat een sociologische-historische verklaring schuil.

Lang leve de droogte

Skatespots kunnen uit pure toevalligheden ontstaan. Het begin van poolskaten is een mooi voorbeeld hiervan. De Californische zomer van 1976 was uitzonderlijk droog. Om het watertekort tegen te gaan nam het stadsbestuur van L

os Angeles verscheidene maatregelen. Het was tijdelijk verboden om je auto te wassen, je gazon te besproeien en zwembaden moestten leeg blijven. In de duurdere buurten hadden veel mensen kleine privé zwembaden in hun achtertuin. Er ontstond een subcultuur van skaters die stiekem achtertuinen betraden om in de lege zwembaden te skaten. Veel van deze baden hadden namelijk een ronde bodem in plaats van een hoekige waardoor je ze kon berijden alsof je aan het surfen was. Het was de eerste keer dat skateboards over verticale wanden reden.

De Marmeren Stad

Moskou is voor een skateboarder de hemel op aarde. De stoepen zijn gemaakt van heerlijke tegels, het wegdek is van nieuw glad asfalt en het stikt er van de pleinen met monumenten, fonteinen en andere obstakels. Het straatbeeld in het centrum is hier en daar versierd met semi-functionele sculpturen zoals gek gevormde bankjes of plantenbakken. Vaak zijn deze gemaakt van egaal geschuurd steen zoals graniet, of nog beter: marmer. Marmer is namelijk een geliefde steensoort voor skaters omdat het super glad is maar toch grip geeft aan je wielen. Bovendien is het geschikt om te grinden. Grinden betekent dat je ergens overheen glijdt op je trucks; de stalen stangen waar de wiel

en aan vast zitten.

Het interessante van marmer en ander glad gesteente is dat het vaak door architecten wordt gebruikt voor gebouwen die een bepaalde grandeur moeten uitstralen. Marmeren grafstenen zijn niet voor niets voor de rijken. Als skater vind je het geliefde marmer dus op plekken met status. Financiële districten, luxe appartementenb

lokken, musea, paleizen en monumenten zijn de plaatsen met de marmeren blokken en gladde glimmende oppervlaktes die skaters waarderen. Waarom heeft Moskou dan zulke fijne stoeptegels, een zo goed onderhouden wegdek, een openbare ruimte vol stenen versiersels? En waarom zó veel marmer?

Het antwoord is simpel: Voetbal. Op 2 december 2010 werd bepaald dat Rusland het gastland zou worden voor het wereldkampioenschap voetbal van 2018. Voor de Russische regering was dit sportevenement een kans om Rusland in het zonnetje te zetten, in een rumoerige periode van sancties en wankele relaties met andere wereldmachten. In de woorden van Putin in 2018: “Ondanks de sancties, weten we zo een mooi WK te organiseren. Ondanks de sancties gaan we door met de oorlog in Syrië. De wereld heeft het recht niet om ons de les te lezen”. Moskou was een van de gaststeden en de belangrijkste. Het moest daarom hét visitekaartje van Rusland worden. Dit was een aanleiding voor het Kremlin om een grote investering te doen in het opknappen van de straten van Moskou. Het herontwikkelingsproject heet “my street” en is een

van de grootste en duurste investeringen in de publieke ruimte die modern Moskou ooit gezien heeft. Het zou oorspronkelijk af moeten zijn in 2018 voor het WK wat toevallig ook voor de burgemeestersverkiezingen plaatsvond. Echter is het project flink vertraagt en in The Moscow Times wordt er geschat dat het wordt afgerond in 2020. De uiteindelijke kosten worden geschat rond de 200 biljoen roebel, wat neerkomt op 3.5 biljoen Amerikaanse Dollars.

De geasfalteerde stoepen zijn vervangen voor gladde luxe stoeptegels, die heerlijk rollen met een skateboard. Wel zijn er klachten geweest van bewoners omdat al deze tegels los zijn gaan zitten in de winter als de grond bevriest. Dit probleem was niet voorzien omdat er voorheen nooit tegels werden gebruikt in

dit gebied. Ook de marmeren sculpturen zijn recent geplaatst voor dit project. Het is deze gebeurtenis die Moskou recent heeft omgetoverd tot een goudmijn aan skatespots. Bovendien zijn er plannen om dergelijke investeringen voor veel andere Russische steden te doen, en de herontwikkeling van Moskou moet dienen als een blauwdruk om uit te rollen over andere steden. Deze stadsplanning kan er onbedoeld voor zorgen dat de skateboardscènes van Russische steden ontzettend zal groeien en dat Rusland veel meer skatetoerisme zal aantrekken dan het nu doet.

Skaters hebben door hun zoektocht naar spots en gladde oppervlaktes een goed oog voor de materialiteit van een stad. Kleine ke

uzes in ontwerp van straten en gebouwen kunnen een enorme betekenis zijn voor skaters. Dingen op straat die alledaags en puur functioneel lijken, zoals een standaard parkeerblok dat voor een heel stadsdeel wordt gebruikt kunnen voor skaters heel belangrijk zijn. Is een parkeerblok in de juiste vorm en van het juiste materiaal? Dan kan het een heel stadsdeel tot een betere skateplek maken.

Het punt is dat skaters bewust zijn van ook maar de meest minimale aanpassing van een straatbeeld. Hierdoor heb je als skater een unieke blik op het stadse ecosysteem. Achter elke skatespot zit een verhaal en verschillende politieke situaties leiden tot verschillende spots. Een droogte kan leiden tot het begin poolskaten. Een voetbaltoernooi kan een stad omtoveren tot een skate-Mekka. Een economische depressie kan leiden tot het leegstaan van oude gebouwen waar in geskate kan worden. Hoe een stad zich ook ontwikkelt, skaters zullen zich er bewust van zijn en nieuwe manieren vinden om er gebruik van te maken.