Conserveren, moet je leren

Tekst & beeld: Levien Wieringa

Bijna elk ontbijt was het een onderwerp van discussie: de melk. Mijn moeder was er heilig van overtuigd dat het een soort groei-elixer was, maar zelf keek ik altijd met een schuin oog naar de houdbaarheidsdatum om te zien of de melk nog wel goed was. De houdbaarheidsdatum was voor mij een deadline. Werd deze datum ook maar met een dag overschreden, dan was dit product in mijn ogen niet meer te gebruiken. In werkelijkheid ligt de houdbaarheid van producten in onze eigen handen.

De kleine zwarte lettertjes op producten in de voorraadkast lijken wel tikkende tijdbommen. Wel wordt er tegenwoordig verschil gemaakt tussen producten met een ‘Tenminste Houdbaar Tot’-datum (THT) en een ‘Tenminste Goed Tot’-datum (TGT). Deze tweedeling maakt een onderscheid tussen producten die onveilig worden na het verstrijken van de houdbaarheidsdatum en producten die slechts in kwaliteit verminderen na deze “deadline”.

Ondanks de poging om deze zwarte lettertjes minder zwart op wit te maken, gooien we in Nederland nog steeds overdadig veel houdbaar voedsel weg. Doordat ik naast mijn studie in een professionele keuken werk, weet ik dat het een kwestie van wikken en wegen is om te bepalen of een product nog houdbaar is. Kleine trucjes zoals eieren in water leggen of domweg je neus in het pak steken zijn betrouwbare methoden, de zwarte lettertjes slechts een schatting. Producten kunnen direct verwerkt worden zodat deze houdbaarheid zo dicht mogelijk bij het oneindige komt. Het zijn dus niet de zwarte lettertjes die bepalen wat de houdbaarheidsdatum is, maar onze set aan skills. In een wereld waar consumenten gewend zijn aan de beschikbaarheid van producten uit elke hoek van de planeet, zijn de bijkomende vaardigheden om deze producten op een goede manier te conserveren geërodeerd. Er is geen langetermijnplan aanwezig voor het voedsel dat gekocht wordt, en de skills van conserveren staan niet in een Ottolenghi kookboek.

Koelen, vriezen, verhitten, zouten, zuren, roken, wecken, fermenteren, drogen. Wellicht pas je al enkele van deze technieken toe om je eten te bewerken. Voeg een paar technieken toe en je zult zien dat je meer uit je producten kan halen dan je dacht. Is je kaas oud? Laat hem in de oven drogen tot een harde cracker en je hebt er nog een week plezier van. Boerenkool over? Maak er chips van! Weet je niet wat je met twee kilo uien aan moet? Leg de helft ervan in. Wil je echt een uitdaging, zoek dan eens op hoe je de groenten die anders zouden vergaan, kan fermenteren, of maak sambal van je pepers! Voeg een paar technieken toe aan je basiskennis en je houdt meer geld in je zak, en ontwikkelt een minder volle afvalzak en een breder palet.