Tekst: Daniëlle Kronenburg
Beeld: Eva van Gelder
Herinner jij je de film Shazaam uit de jaren 90, waarin komiek Sinbad een geest speelt die wensen uitdeelt aan kinderen? Je bent niet de enige. Mensen van over de hele wereld vonden elkaar op online discussieforum Reddit om hun herinneringen over deze film te delen. Het vreemdste was: de film is nooit gemaakt. Internetgebruikers die elkaar nog nooit hebben gesproken delen dezelfde herinneringen van Shazaam, de film die nooit bestaan heeft.
Shazaam is slechts een enkel voorbeeld van een veel groter fenomeen waarbij een grote groep mensen dezelfde valse herinnering heeft. Zo herinneren veel mensen zich de kleur chartreuse als rood, terwijl het groen is, en kunnen mensen het niet eens worden over de naam van Sex and/in the City. Toen Nelson Mandela in 2013 overleed werd het fenomeen van collectieve valse herinneringen in de schijnwerpers gezet. Een groot aantal mensen, over de hele wereld, herinnerde zich levendig dat Mandela in de jaren 80 in de gevangenis was overleden. Zij waren zich allemaal niet bewust van het feit dat Mandela na zijn gevangenschap nog vijf jaar president is geweest van Zuid-Afrika. Naar aanleiding van deze vreemde gebeurtenis verkreeg dit fenomeen haar naam: het Mandela Effect.
Als je het Mandela Effect googelt, zul je je verbazen over het aantal voorbeelden van dit verschijnsel. Complottheorieën luiden dat het effect is ontstaan door het reizen tussen verschillende dimensies. Zo zou de film Shazaam wél bestaan hebben in een alternatieve, parallelle realiteit. Degenen die zich herinneren dat Shazaam bestaan heeft, komen slechts uit dezelfde alternatieve realiteit, waarin de film wél bestond. Zo zou er ook een andere realiteit zijn waarin Mandela in de jaren 80 overleed en weer een ander waarin chartreuse een rode kleur is.
Interdimensionaal reizen is voor veel mensen niets meer dan een vergezochte complottheorie. Wat zou een andere verklaring kunnen zijn voor dit bizarre fenomeen? Psychologen hebben zich hierover gebogen maar zijn niet tot een harde conclusie gekomen. Het Mandela Effect wordt gekoppeld aan valse herinneringen. Dit zijn herinneringen die niet overeenkomen met de realiteit. Uit psychologisch onderzoek blijkt dat het vrij makkelijk is om het menselijk geheugen zo te manipuleren dat een individu zich iets anders herinnert dan hoe het daadwerkelijk is waargenomen. Dit zou een hele simpele uitleg kunnen zijn voor het Mandela Effect. Echter, de vraag blijft, hoe kunnen zoveel verschillende mensen dan dezelfde herinneringen hebben over iets dat nooit gebeurd is of zelfs nooit bestaan heeft?
Of het Mandela Effect nou voortkomt uit een oneindig multiversum van alternatieve realiteiten, of uit een simpele vorm van geheugen-manipulatie, het impliceert hoe dan ook dat we onze herinneringen niet onvoorwaardelijk kunnen vertrouwen. Er zijn schijnbaar hogere krachten aan het werk die het aardse leven kunnen beïnvloeden buiten onze controle. Wie weet word ik morgen doorgestuurd naar een realiteit waar ik dit artikel nooit heb geschreven. Zijn de woorden die ik nu opschrijf dan nog echt? Wat betekent een waarheid die zo aan verandering onderworpen is? Als simpel, aards wezen is het misschien maar beter om hier niets over te weten. Helaas is het voor ons te laat.
Comments