All about the fun

Wat de wereld moet leren van Vanity Kip

Tekst: Wineke Brans

Beeld: Stephen Leander

Een vriendelijk gezicht, twee grote bruine ogen, een stoppelbaardje. Opgeschoren haar aan de zijkanten en een bos zwarte krullen op de bovenkant van zijn hoofd. Hetzelfde vriendelijke gezicht, een volle bos zwarte en bruine krullen van twee in elkaar genaaide pruiken, dezelfde grote bruine ogen, ditmaal beplakt met nepwimpers. Onder de pruiken en nepwimpers zit dezelfde persoon, met dezelfde gelaatstrekken, dezelfde allure en dezelfde wens voor een zorgeloos bestaan.

Wanneer Vanity Kip bij Drag Dinnershow Rotterdam wordt aangekondigd wordt ze bekroond met de titel van meest komische drag van Rotterdam en omstreken. Vervolgens komt ze parmantig het podium oplopen met een gigantische pruik, een kleurrijke jurk met allerlei soorten prints én – inderdaad – met zo’n komische manier van doen dat iedereen zich kostelijk vermaakt. ‘Een goede drag is iemand die mensen een leuke avond kan bezorgen en met een goed gevoel naar huis kan laten gaan’, vertelt Stephen me, de fysieke wederhelft van Vanity Kip. ‘Drag is all about the fun.’ Ondanks dat Vanity Kip aangeeft wel een beetje uit de hoogte te kunnen zijn, is ze er ook altijd voor anderen. Als er iemand nieuw is neemt ze diegene graag bij de hand, net zoals zij zelf door andere Rotterdamse drags opgevangen is toen ze nieuw was in de scene. Vanity Kip is er niet alleen voor anderen op het gebied van emotionele steun en praktische tips over make-up, maar ook op het gebied van eten. Ze noemt zichzelf een soulfoodmama en staat op familiefeesten graag klaar met de kippenvleugeltjes. Maar, zowel Stephen als Vanity Kip zijn praktisch ingesteld, koken gebeurt niet helemaal in outfit en make-up maar gewoon als Stephen een simpel shirtje draagt, want ‘anders gaat alles stinken, dan gaan mijn jurken stinken, dan gaan mijn pruiken stinken’. ’Plat en spicy’, zo vat hij zichzelf én Vanity Kip samen.

De grote transformatie Op de uiterlijke metamorfose na geeft Stephen aan eigenlijk helemaal niet zoveel te verschillen van zijn drag persona Vanity Kip. Dit staat haaks op het narratief dat vaak in de media geschetst wordt over mannen die compleet opbloeien op het podium, een totaal ander karakter aannemen of op zijn minst een explosievere, aangedikte versie van zichzelf zijn. ‘Het is eigenlijk gewoon hetzelfde. Ik kan zeker ook uit de hoogte doen. Er zijn echter wel kleine verschillen, bijvoorbeeld dat je als artiest meer aanwezig bent en altijd op aan staat.’ Voor me zit een amicale en goedlachse man met Rotterdams accent, die het net als Vanity Kip vooral belangrijk vindt dat het leven voor iedereen gewoon leuk is. In plaats van een ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’ heeft Stephen een ‘doe maar niet zo serieus, dan doe je al moeilijk genoeg’ houding. In het gesprek met Stephen wordt snel duidelijk dat hij leeft naar dit motto. Dat is ook wat hij zo belangrijk en leuk vindt aan drag: de gezelligheid en de community. ‘Het brengt lol, en je leert ontzettend veel mensen kennen.’ De samenkomst van mensen die creatieve ideeën uitwisselen, het samen zoeken naar jurken en pruiken, de open armen waarmee je wordt ontvangen; dit alles maakt dat Stephen zo’n fan is van wat hij zijn hobby noemt. Maar boven dat alles staat voor hem de compagnie, het groepsgevoel. ‘Het is ook puur dat ik er zo ingerold ben, het had ook een breiclub kunnen zijn, of een schaakclub. Of nou ja, schaken dat kan ik niet.’ Het feit dat Vanity Kip werd verwelkomd in een wereld waarin ze een liefdevolle en creatieve gemeenschap vond, maakte dat Stephen zijn nieuwe hobby vond in de drag wereld. Ondanks dat hij er soms luchtig over praat heeft hij wel een hele kamer gewijd aan zijn ‘hobby’, waar hij zijn jurken naait en zijn pruiken bewaart. In dit kamertje aan de rand van Rotterdam staat de muziek vaak hard aan, gaan er scharen door nieuw gekochte stoffen en draait de naaimachine overuren. Een creatief proces dat veel toewijding vergt, want, zoals Stephen’s vader het eens zei, ‘als je drag bent, moet álles goed zitten, en álles moet kloppen’. De drijfveer om uren in dit kamertje door te brengen komt deels uit de voldoening die het artistieke proces van zichzelf al meebrengt en deels vanuit de missie om de uiterlijke metamorfose er tot in de puntjes goed uit te laten zien.

Vanity Kip als burgemeester Beweegredenen als die van Vanity Kip om drag te gaan doen worden niet altijd evenveel uitgelicht. Vaak wordt er in de vertelling over drag queens aandacht geschonken aan de lange weg die is afgelegd om acceptatie te verkrijgen van zichzelf en van hun omgeving, met het podium en de gayclub als enige plek om zichzelf te kunnen zijn. Het heersende narratief is er een waarin trauma een grote rol speelt. In Drag Race Holland, een televisieprogramma over de zoektocht naar Nederlands beste drag queen, wordt er in ongeveer elke aflevering ingezoomd op een van de kandidaten en de tragiek van hun levens als drag. Terugkomende thema´s zijn: ontkennen en daarna het vinden van jezelf in drag, drag als ontsnapping aan een realiteit die hard kan zijn en de strijd om (zelf)acceptatie. Stephen breekt dit narratief en laat zien dat drag niet alleen het resultaat is van onderdrukt trauma en een uitvlucht van miserie. Vanity Kip is niet voortgekomen uit zwaarbeladen motieven. Haar kaftan bloemenjurken bemantelen geen schuw en onzeker type, ze trekt geen jas van zelfverzekerdheid aan, want dat heeft ze al. Haar nepwimpers doen haar niet boven anderen uitstijgen, dat is de sassy energie die Stephen van zichzelf al heeft. De laag make-up verbergt geen trauma en de weg naar het podium van de Vinn in Rotterdam was er geen van ellende en miserie. Stephen was al wie hij was, en kreeg Vanity Kip er toen als cadeautje bij. Stephen laat zien dat er scheurtjes zitten in het narratief waarin ongelukkigheden de hoofdrol spelen, maar hij erkent dat de wereld niet altijd een fijne en makkelijke plek is voor drags. Ondanks dat Stephen zo graag wil dat drag alleen over plezier maken gaat, kan dat in de wereld waarin we nu leven lang niet altijd even zorgeloos. Verhalen over drags die worden vernederd, bespuugd en belaagd bereiken ook zijn oren en gaan hem aan het hart. Ook hijzelf wordt begrensd door de intolerantie van anderen en moet voor elke show nadenken op welke plek hij het best zijn auto kan neerzetten als hij in drag over straat gaat. Een ideale wereld voor drags zou er volgens hem grenzelozer uitzien, waarin dingen makkelijker zouden gaan en er meer acceptatie en respect is, ongeacht geloof, geslacht of geaardheid. Als ik hem vraag wat hij zou zeggen als hij een toespraak zou mogen houden voor heel Rotterdam, waar iedereen naar zou luisteren, dan zegt hij: ‘accepteer elkaar’. Zo simpel en praktisch als zowel Stephen en Vanity Kip zijn, doet hij dat in twee woorden. Desalniettemin een belangrijke boodschap, zodat er hopelijk ooit een wereld is die voor drags alleen maar all about the fun is.